Phiên giao dịch 11/3 chứng kiến diễn biến đáng chú ý trên thị trường tiền tệ khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chào bán tín phiếu trở lại sau hơn 4 tháng tạm dừng. Tín phiếu có kỳ hạn 28 ngày và được NHNN chào bán theo phương thức đấu thầu lãi suất, xét thầu đơn giá. NHNN chưa công bố kết quả chào thầu tín phiếu.

Việc khởi động lại hoạt động chào bán tín phiếu cho thấy định hướng hút bớt thanh khoản hệ thống của Nhà điều hành và có chiều hướng làm tăng lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng. Điều này sẽ hỗ trợ sự ổn định của tỷ giá USD/VND - vốn đang chịu nhiều áp lực và tiến gần mức đỉnh lịch sử.

Động thái của NHNN diễn ra trong bối cảnh tỷ giá tăng nóng trong những tuần gần đây và thanh khoản hệ thống có phần dồi dào trở lại khi tăng trưởng tín dụng ở mức thấp.

Theo đó, dù quay đầu giảm sâu khoảng 100 đồng so với cuối tuần trước, tỷ giá USD tại các ngân hàng vẫn tăng khoảng 1,4% so với cuối năm 2023 và hiện chỉ còn cách đỉnh lịch sử khoảng 120 đồng.

Trong khi đó, lãi suất VND liên ngân hàng lại giảm mạnh trong 2 tuần gần đây. Theo dữ liệu mới nhất, chốt ngày 7/3, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng tại kỳ hạn qua đêm (kỳ hạn chính, chiếm khoảng 90 - 95% giá trị giao dịch) đã về mức 1,17%/năm, giảm mạnh tới gần 3 điểm % so với đỉnh hồi giữa tháng 2. Cùng với kỳ hạn qua đêm, lãi suất tại hai kỳ hạn chủ chốt khác cũng điều chỉnh giảm, trong đó, kỳ hạn 1 tuần giảm về 1,32%/năm, kỳ hạn 2 tuần còn 1,35%/năm, kỳ hạn 1 tháng giảm còn 2,13%/năm.

Việc NHNN mở lại hoạt động chào thầu tín phiếu có nét tương đồng so với hồi trung tuần tháng 9/2023 khi tỷ giá USD/VND chịu nhiều áp lực và lãi suất VND liên ngân hàng không có chiều hướng hỗ trợ.

Cụ thể, sau hơn 6 tháng tạm ngưng, NHNN mở lại kênh hút tiền qua tín phiếu ngày 21/9/2023, khi thanh khoản hệ thống dư thừa và lãi suất trên thị trường liên ngân hàng duy trì ở mức thấp nhất kể từ đầu năm 2021. Theo giới phân tích, động thái phát hành tín phiếu của NHNN nhằm điều chỉnh thanh khoản trong hệ thống trong ngắn hạn, và từ đó kỳ vọng sẽ đẩy mặt bằng lãi suất liên ngân hàng VND, giúp làm giảm mức chênh lệch lãi suất giữa đồng USD và VND, qua đó gián tiếp hỗ trợ tỷ giá.

Thống kê từ ngày 21/9 – 8/11, NHNN đã phát hành tổng cộng 360.345 tỷ đồng tín phiếu, kỳ hạn 28 ngày. NHNN dừng phát hành tín phiếu từ phiên 9/11/2023 khi tỷ giá bắt đầu hạ nhiệt.

Lý giải nguyên nhân khởi động lại kênh phát hành tín phiếu khi đó, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết: "Trong giai đoạn gần đây, NHNN đã phải điều tiết tín phiếu ngắn hạn để giảm bớt thanh khoản dư thừa trên hệ thống, cố gắng để không tác động lớn tới mặt bằng lãi suất. Hiện nay lãi suất thị trường liên ngân hàng vẫn ổn định. Dù vậy, áp lực thời gian tới vẫn rất lớn khi chúng ta cần cân đối giữa lãi suất và tỷ giá".

Theo một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong mảng nguồn vốn và trái phiếu tại các ngân hàng, công cụ can thiệp bằng tín phiếu có chi phí của nó, ở cả 3 khía cạnh: chi phí thực thi (tăng chi phí điều hành), lượng thanh khoản và vốn khả dụng của các ngân hàng, và giá - ở đây là lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Chính vì vậy, NHNN chỉ sử dụng công cụ tín phiếu khi thực sự cần thiết và là một trong những lựa chọn khả thi (ở đây mục tiêu là ổn định tỷ giá).

Vị chuyên gia này nhận định, việc áp lực mất giá của VND tăng mạnh thời gian qua chủ yếu do cung - cầu USD ngắn hạn và USD trên thị trường quốc tế mạnh lên; và chênh lệch lãi suất USD - VND không phải là yếu tố quyết định hay yếu tố nguyên nhân, nhưng nó có thể là yếu tố cộng hưởng làm tăng áp lực lên tỷ giá.

"Khi áp lực gia tăng thì chênh lệch lãi suất - vốn tồn tại một thời gian dài trước đây - trở thành một yếu tố cộng hưởng, tác động làm căng thẳng thêm tình hình. Do vậy, việc phát hành tín phiếu là một trong những cách cùng tác động nhằm ổn định lại tỷ giá", vị này đánh giá.

Tổng hợp nhiều nguồn