Du lịch cà phê là một hình thức du lịch độc đáo, kết hợp niềm đam mê cà phê với khám phá văn hóa, thiên nhiên và con người. Khi tham gia loại hình du lịch này, du khách không chỉ được thưởng thức những tách cà phê thơm ngon từ các vùng đất nổi tiếng mà còn có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về quy trình sản xuất cà phê, từ khâu trồng trọt, thu hoạch đến chế biến và rang xay.

Mô hình này vốn đã có một lịch sử hình thành và phát triển lâu đời trên thế giới. Từ những năm 1920 - 1930, hoạt động du lịch tại châu Âu được thúc đẩy phát triển, một số “old coffee house” tại Áo ra đời như một điểm tham quan cho du khách yêu thích hoặc mong muốn kinh doanh cà phê. Sau đó, với nhu cầu tăng cao và đa dạng, một số bảo tàng và công viên giải trí cà phê đã được xây dựng: Bảo tàng Burg Coffee thành phố Hamburg, Bảo tàng Chicco d’Oro Coffee tại Thụy Sĩ…

Lợi thế khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với nguồn nhiệt ẩm dồi dào, lượng mưa lớn, Đông Nam Á là khu vực thích hợp để chăm trồng nhiều giống cà phê nổi tiếng như Robusta, Kopi Luwak, Arabica… Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và một số quốc gia khác trở thành điểm đến lý tưởng của nhiều tín đồ yêu thích cà phê trên toàn thế giới. Bên cạnh đó, văn hóa cà phê đậm đà bản sắc riêng của mỗi vùng miền càng tạo thành điểm nhấn quan trọng và thu hút. 

Từ đây, mô hình du lịch cà phê dần phổ biến, nhiều chuyến đi đến các vùng trồng cà phê, các nhà máy chế biến được tổ chức cũng như các tổ hợp quán cà phê đặc biệt ra đời: bao gồm không gian thưởng thức và không gian tìm hiểu về loại hạt đặc sản này. 

Ở Indonesia, du lịch cà phê trở thành trải nghiệm không thể bỏ lỡ tại Takengon, Lampung, Bali, Toraja… những thủ phủ của cây cà phê của “quốc gia vạn đảo”. Hay với Thái Lan, chính phủ trực tiếp hỗ trợ thúc đẩy phát triển mô hình. Theo báo cáo của Hiệp hội Du lịch Thái Lan năm 2018, gần 10.000 khách/năm tham gia du lịch cộng đồng cà phê tại Mae Kampong, Chiang Mai và hơn 80% trong số đó chọn kèm dịch vụ lưu trú.

Du lịch lấy cà phê làm trung tâm cũng được chú trọng phát triển tại Việt Nam, quốc gia sản xuất cà phê đứng thứ hai thế giới. Một số điểm đến độc đáo có thể kể đến như Làng du lịch cà phê Trung Nguyên, nơi được xem như bảo tàng nông nghiệp với kiến trúc và văn hóa cà phê của địa phương. Hay mô hình không gian thưởng thức kết hợp workshop như Àla Cafe quảng bá Arabica Quảng Trị, caphesach.org sáng tạo nhiều tầng vị khác nhau của hạt cà phê mang đến những thức uống ấn tượng…